Pracownik jako przeszkoda do osiągania zysków

Pensja minimalna wzrosnąć ma od stycznia 2012 do kwoty 1500 zł brutto. Jest to informacja od około miesiąca pojawiająca się w serwisach internetowych i gazetowych sekcjach gospodarczych.  Jednych cieszy, innych nie, ale co ciekawe, tutaj ci cieszący się raczej nie należą do grupy beneficjentów owej podwyżki. Powiedziałbym nawet, że wręcz przeciwnie.

Pisałem swego czasu jak (przynajmniej w latach 2007 – 2009) radziła sobie ze wzrostem wynagrodzenia minimalnego firma ochroniarska Solid Security. Najkrócej rzecz ujmując dawała ona swoim pracownikom pensję miesięczną stałą – za pełny etat, oczywiście w formie płacy minimalnej, a następnie ustalała swoją „wewnętrzną” stawkę 5 zł za godzinę, której na żadnym dokumencie nie było. Pracownicy byli „przekonywani” do brania nadgodzin (nawet kobiety pracowały tam w tym czasie do ponad 300 godzin w miesiącu, a już 240 było standardem– Śląski Uniwersytet Medyczny lata 2007-09), a ich wynagrodzenie rozliczano mnożąc godziny razy 5 zł właśnie. Z uzyskanej kwoty najpierw składano pensję minimalną, a resztę wypłacano na zlecenie. Reszta ta nie była wcale, jakby się należało spodziewać, zapłatą za godziny ponad normę, a tylko dosłowną właśnie resztą z głównej kwoty. Gdyby jednak ktoś był bardzo naiwny i liczył swoje nadgodziny dzieląc sumę ze zlecenia mógł czasem spostrzec, że pracuje za 1,5 – 2,0 zł netto. Ba! Mógł nawet jak ja osiągnąć wynik minus 30 zł, co już jest kuriozum absolutnym. Długo by opowiadać KLIK!

Spotkałem się od tego czasu z wieloma sposobami na takie „ograniczanie kosztów”. Jedni pracodawcy dają zlecenia i umowy o dzieło tam, gdzie stuprocentowo spełnione są warunki umowy o pracę (a logiczne, że takie zlecenie czy dzieło płatne jest NIŻEJ niż pensja minimalna), inni każą pracować nadgodziny tylko za wolne do wybrania, a jeszcze inni zlecenie ubarwiają abstrakcyjną umową o pracę na np. 1/16 czy 1/32 etatu. I pewien jestem, że na tym nie koniec, tym bardziej, że w odwodzie zawsze pozostaje „umowa dżentelmeńska” jak to określił pewien mój niedoszły pryncypał, a nazywając sprawy po imieniu praca na czarno.

Jak więc widać samo podwyższanie pensji minimalnej tworzy pewnego rodzaju ekonomiczno moralne placebo dla rządzących, ale prawie wcale nie musi oznaczać polepszenia losu najniżej zarabiających. Chociażby dlatego że JUŻ osiągnęliśmy sytuację w której posiadanie jakiejkolwiek umowy o pracę bywa formą stabilizacji ekonomicznej, a to przecież nonsens, gdy mówimy o dochodach rzędu 1000 zł na rękę!

Co jednak z tymi, którzy zamiast tysiąca zarabiają w majestacie prawa 800, 700 albo 650 zł?

Co konkretnie poza nieśmiertelnym kursem obsługi wózka widłowego ma im do zaproponowania Polska? Obawiam się, że niewiele. Nawet Kodeks Pracy, dzieło tak dziś lekceważone, już ich nie dotyczy. Właściwie to nic ich nie dotyczy.

Kto przy tym uważa, że takie osoby to wyłącznie lenie, alkoholicy i bumelanci niechaj spróbuje przeżyć miesiąc za 800 zł minus 90 na bilet do „pracy” w której się człowiek stara jak może żeby kiedyś dostać tą upragnioną umowę, bo w przeciwieństwie do swojego pracodawcy wierzy jeszcze w sprawiedliwość...

Do czego zmierzam? Do tego otóż, że pensja minimalna to rzecz bardzo ważna, ale od lat wypaczona. Nie jej wysokość bowiem ma największy wpływ na status życia ludzi najniżej uposażonych, a wyłącznie jej realna dostępność jako najniższego progu funkcjonowania pracownika. Nie trzeba być przecież jasnowidzem, aby zrozumieć, że gdy kwota 1500 zł okaże się dla kogoś zbyt dużym wydatkiem bez wahania zamieni ją na zlecenie czy „dziełko” za psie grosze, powołując się przy tym z wielkim oburzeniem na swoją (sic!) trudną sytuację czy też absurdalność podwyżki.

I tym samym rzesza ludzi pracujących za niewolnicze pensje spoza przepisów KP nie tylko się nie zmniejszy, ale wręcz może urosnąć.

Może na koniec należałoby podkreślić jeszcze jedno. W Polsce pensja minimalna uważana jest przez wielu za rodzaj łaski, docenienia czy wręcz awansu dla najsłabszego pracownika, gdy tymczasem zarówno ona sama jak i zwłaszcza sztuczne jej umniejszanie świadczą bardziej o klasie pracodawcy. Kto bowiem będąc przedsiębiorcą i tworząc stanowisko pracy nie jest w stanie tak zorganizować i prowadzić swojej firmy, aby móc wypłacać W NAJGORSZYM RAZIE najniższe dozwolone prawem wynagrodzenie lub też, kto jego wypłacaniem lub nie próbuje ratować kondycję ekonomiczną zakładu stanowczo nie nadaje się do roli menadżera i powinien wrócić do handlu skarpetkami na targowisku.

Albo do jego zamiatania. Na zlecenie.