Patriotyzm

Fragmenty mojego tekstu z listopada 2006 roku, który ukazał się w jednym z miesięczników polonijnych na Zachodzie.

---------------------------

[...]
Z całą pewnością emigracja nie jest dziś już tym, czym była jeszcze w latach dziewięćdziesiątych, że o czasach PRL-u nie wspomnę. Nie można nazwać jej ucieczką ani jedynym sposobem na godne życie a poprzez postępującą globalizację staje się coraz bardziej bliższa zwykłej, nie budzącej przecież żadnych wielkich emocji zmianie miejsca pracy. Nie uważam tego za coś złego, wręcz przeciwnie.
Tak dziś wygląda świat i przede wszystkim współczesną miarę winniśmy do naszych postępowań przykładać. Przykro tylko robi się na widok ludzi, których u nas na Śląsku nazywa się potocznie „polskimi Niemcami" a których niemieckość w tym akurat kontekście należy rozumieć jako przykład. Powiedzmy, że to „polscy europejczycy", będzie jaśniej.
Taki „europejczyk" (cudzysłów jak najbardziej na miejscu) wyjeżdża z kraju z całym bagażem uprzedzeń, kompleksów i stereotypów, które skutecznie zamazują mu rzeczywistość. Jak niestety większość naszych rodaków przynależy taki wyjeżdżający do jednej z dwóch głównych postaw. Nazywam to na własny użytek podchodzeniem do świata albo na kolanach albo z pięściami.

Albo więc jesteśmy ci biedni, zaniedbani, źle rządzeni i za samo to, niezależnie jak bardzo i czy w ogóle uzasadnione przekonanie należą nam się od Zachodu złote góry albo też czujemy się jako naród mesjaszem Europy i w związku z tym nie musimy nic umieć i nic sobą reprezentować a (też) wszystko nam się należy. Przedstawiciel pierwszej frakcji skrywa jak może całą swoją polskość uważając ją za coś, co przeszkadza na drodze do kariery (Tego właśnie synonimem jest określenie „polski Niemiec"), zaś przedstawiciel „mocarstwowców" sądzi, że umiejąc po np. angielsku kilkanaście słów powinien i tak z miejsca dostać dobrą pracę i w ogóle wszystko co najlepsze, bo przecież... jest Polakiem!
Jeśli powrócić do porównania ze zmianą pracy to zastanówmy się, zarówno ten, kto od pierwszych dni wyłącznie krytykuje swojego byłego pracodawcę jak i ten, kto rozgłasza że obniżył loty ponieważ przyszedł akurat tu a przecież był tam i tam są równie słabo rokującymi nabytkami dla nowej firmy. Czy nie podobnie jest z Polakami za granicą?
Ileż to razy słyszało się że gdzie inne narodowości potrafią się zorganizować i wzajemnie sobie pomagać w swoich nowych ojczyznach tam Polacy podgryzają się w najlepsze w myśl zasady że jeśli nie mogę mieć tak dojnej krowy jak mój sąsiad to niech chociaż ta jego zachoruje. Jakie to swojskie, nieprawdaż?

Oczywiście nie wszyscy są tacy i w tym cała nadzieja. Być może zmiana naszej mentalności jest tylko kwestią czasu. Nie uważam żebyśmy byli gorsi od innych, ale obiektywizm nakazuje mi też dodać, że nie jesteśmy lepsi. Jesteśmy takim samym narodem jak wszystkie i w gruncie rzeczy powinniśmy się z tego cieszyć, bo jeszcze dwadzieścia lat temu taki stan wydawał się czymś niemożliwym. Warto czasem spojrzeć na swoje tu i teraz właśnie w ten sposób.

Nasza ojczyzna to nie tylko prezydent, sejm czy rząd, to nie tylko takie czy inne urzędy albo przepisy. Nikt nie oczekuje od nas zagranicą uzasadniania jakiejś konkretnej linii politycznej czy poczynań władz, choćby tych najwyższych. Nikt nie oczekuje wstydu za ich pomyłki.
Przede wszystkim, zawsze i w każdej sytuacji jesteśmy sobą, a nasze pochodzenie może być równie dobrą marką jak każda inna, jeśli o to zadbamy. Nie tylko swoją fachowością, wydajnością czy zaangażowaniem, ale także szacunkiem do samych siebie i do swoich współziomków. I tych starych w kraju i tych nowych w szerokiej Europie czy świecie. Jeżeli wstydzimy się tego, kim jesteśmy albo mamy muchy w nosie na wszystkich i wszystko, nie oczekujmy że ktoś nas doceni.

Roman Dmowski napisał kiedyś znamienne słowa: „Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym mocniej się do nich poczuwam im wyższy reprezentuję sobą typ człowieka".
Kiedyś był to manifest nacjonalizmu a współcześnie, po ponad stu latach, być może wskazówka, że Polska jest taka, i tak w świecie widziana, jakim jest i jak jest widziany każdy z jej obywateli. Sami możemy być najlepszymi ambasadorami swojej godności.

Bo tak naprawdę, tak naprawdę Polska zaczyna się w każdym z nas. Od najdrobniejszych spraw, od codzienności, od tego jak traktujemy innych ludzi, jak traktujemy prawo, jak wreszcie wypełniamy powierzone nam obowiązki. Doceńmy to i korzystajmy z tego nie zapominając o przeszłości, ale wystrzegając się powtarzania jej potknięć.